SỰ KIỆN THÍCH MINH TUỆ: Nghĩ về vai trò của truyền thông

TRẦN THẾ TUYỂN (Nguyên Phó Cục trưởng cục Báo chí – Bộ TTTT)

Mọi người đều đã biết sức mạnh của truyền thông. Cách đây gần 1 thế kỷ, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã nhận rõ sức mạnh của truyền thông. Trước ngày thành lập Đảng Cộng sản VN, Nguyễn Ái Quốc đã mở các lớp huấn luyện cán bộ, đặc biệt cán bộ làm công tác tuyên truyền cách mạng. Để có vũ khí cho công tác tư tưởng, tuyên truyền, ngày 21 tháng 6 năm 1925, Người lập ra tờ báo Thanh niên – tờ báo cách mạng đầu tiên ở nước ta. 

Sức mạnh của báo chí nói riêng truyền thông nói chung đã rõ.  Qua sự kiện Thích Minh Tuệ như trái bom dư luận đang diễn ra, tôi có vài suy nghĩ bàn thêm về sức mạnh truyền thông thời hội nhập quốc tế, thời kỹ thuật số.

BÌNH THƯỜNG VÀ PHI THƯỜNG

Xét cho cùng, chàng thanh niên Lê Anh Tú ( sinh 1981- chưa vợ ) từ Hà Tĩnh theo gia đình vào Gia Lai lập nghiệp, rồi đi nghĩa vụ quân sự, làm vài việc nữa trước khi TU HÀNH là chuyện bình thường.

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời cách đây hơn 2560 năm, xuất thân từ gia đình hoàng tộc, đã có vợ, có sự nghiệp ( thế tử), nhưng trước phi lý của cuộc đời, ngài đã xuất gia TU HÀNH để giác ngộ chúng sinh đặng cứu rỗi nhân loại. Học theo cách dấn thân của đức

Thich Ca, hàng ngàn năm nay, trên thế giới đã xuất hiện các môm đệ, tỳ kheo nghĩ và làm như đấng tối cao tâm linh này. Việc chàng trai Lê Anh Tú xuất gia TU HÀNH là chuyện bình thường là thế.

Nhưng bên cạnh cái bình thường, việc làm của Lê Anh Tú phi thường bởi lẽ. Thứ nhất, thực sự có những việc Lê Anh Tú làm mà không phải ai cũng làm được bền lâu, trọn vẹn. Đó là việc thực hiện 13 điều cốt lõi của hạnh đầu đà như : đầu trần, chân đất, bộ hành khất thực; ngày ăn chay một bữa, ngủ ngồi tại gốc cây, nghĩa trang; cấm kỵ nhận quà, tiền; vô ứng với lời khen, tiếng chê; không tài sản và không màng đến tính mạng..Thứ 2, việc làm ấy phi thường bởi nó không chỉ diễn một ngày, một tháng mà đã 6 năm nay một cách âm thầm, không ồn ào. Đoạn đường đi bộ ( TU HÀNH ) không phải trong một huyện, một tỉnh mà dọc dài Bắc Trung Nam với độ dài hàng chục ngàn cây số ( đi lại nhiều lần). Thứ 3, sự hy sinh cái tôi bản ngã mà ai cũng có đối với Lê Anh Tú thật phi thường. Từ chối tài sản do cha mẹ chia, từ chối vật phẩm, tiền bạc người đời bố thí. Chỉ khất thực đủ ăn bữa trưa ( trước giờ ngọ); quần áo tự tay may vá từ trang phục bỏ đi trong thùng rác, ngoài nghĩa địa…cho thấy sự phi thường mà không phải ai trong chúng ta, đặc biệt những người xuất gia tu hành làm được.

VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG

Chuyện chỉ có thế, đã diễn ra nhiều năm nay một cách âm thầm đúng như ý nguyện của Lê Anh Tú. Nó chỉ “bùng nổ” khi truyền thông vào cuộc. Vì sao truyền thông ( mạng xã hội và báo chí ) vào cuộc ? Có nhiều lý do, có thể ở vài lý do cốt lõi sau đây:

Thứ nhất, tôn giáo, tín ngưỡng ở nước ta vốn từ lâu là trở thành đời sống tinh thần, nét đẹp văn hoá đang bị biến dạng. Không cần dẫn chứng, ai cũng nghe,  cũng thấy. Vì thế sự xuất hiện của Thích Minh Tuệ ( Lê Anh Tú ) mang tính biểu tượng, nói lên nguyện vọng của nhân dân về tôn giáo, tín ngưỡng mà bấy lâu đã trở thành chỗ dựa tinh thần, cứu rỗi con người, nhất là người khốn khổ, khốn nạn.

Thứ 2, do yếu tố thời đại- thời đại bùng nổ thông tin- kỹ thuật số, những người sử dụng mạng xã hội coi đây như một cơ hội lớn để quảng bá, truyền thông đặng tăng doanh thu, tạo dựng thương hiệu. Trước sự bùng nổ truyền thông từ việc làm của mình, Lê Anh Tú ( Thích Minh Tuệ ) đã nhiều lần khuyến nghị những người đi theo mình, đừng tụ tập đông người, cản trở giao thông; đừng đưa lên mạng những việc làm bình thường của mình…Nhưng theo quy luật cuả xã hội, mọi hành vi, lời nói của Thích Minh Tuệ ( TMT) được lan truyền nhanh chóng không chỉ trong nước và cả thế giới,  gây ra hiệu ứng TMT, tạo cơ hội làm ăn cho nhiều đối tượng xã hội.

Thứ 3, trước sự kiện, hiện tượng này vai trò của nhà nước và giáo hội đến đâu ?

Về phía giáo hội Phật giáo VN đã có văn bản thông tin. Nhưng rất tiếc văn bản này thiếu thực tế; gây phản ứng xã hội. Công tác quản lý nhà nước cũng chưa có định hướng hiệu quả để vừa tôn trọng quyền tự do cá nhân, tín ngưỡng của nhân dân; vừa giữ được luật lệ, kỷ cương, phép nước. Bên cạnh sự bùng nổ, tự phát với các mục đích và tầm mức khác nhau của mạng xã hội, hình như các cơ quan báo chí nhà nước chưa vào cuộc kịp thời. Thiếu vệt bài mang tính cung cấp thông tin xác thực và tính định hướng dư luận.

Nhân sự kiện Thích Minh Tuệ đôi điều bàn về vai trò và sức mạnh của truyền thông ./.

Tháng 6-2024 

   TTT